Doet dit woord jou de wenkbrauwen fronsen en prijken de vraagtekens boven je hoofd?

Je bent niet alleen. Het woord brussen is nog vrij onbekend, té onbekend zelfs.

Een brus is een BRoer of een zUS van iemand die meer zorg nodig heeft vanwege een chronische ziekte, verstandelijke beperking, lichamelijke handicap of ernstig psychische aandoening.

Kan je je inbeelden hoe het als ouder is om na 9 maanden zwangerschap eindelijk je kind te kunnen begroeten? 9 maanden lang droom je hoe het is om met je zoon later te voetballen in de tuin, ben je benieuwd hoe je dochter haar stem zal klinken eens ze vlot kan spreken, kijk je er naar uit om je kinderen samen gezelschapspelletjes te zien spelen op een regenachtige dag, ben je benieuwd om dag na dag hun persoonlijkheid te leren kennen, werp je een blik naar de toekomst en tracht te raden voor welke job ze later zullen gaan.

En dan ineens, PATS, die mooie bubbel spat ruw uiteen: je kind blijkt “anders” te zijn, een open verhemelte, een arm die niet mee beweegt, zuurstoftekort gehad, de ontwikkeling verloopt trager, je kind wordt ziek of blijkt reeds vanaf de geboorte een chronische aandoening te hebben, je kind leert maar niet praten of stappen, er is minder interactie met grote broer of zus, … kortom: je merkt dat er iets niet klopt en start de zoektocht naar wat, hoe, perspectieven, …. Een heuse calvarietocht ontspint zich: niet alleen een diagnose te pakken krijgen, maar ook een emotionele rollercoaster, financiële – en praktische vraagstukken: hoe vertel ik dit aan de buitenwereld, moet het huis aangepast worden aan een rolstoel, naar welke school zal hij moeten gaan, zal hij aanvaard worden, zal zij slachtoffer zijn van pesterijen, wat zijn de toekomstmogelijkheden, … kort samengevat: je hoofd doet overuren en je emoties en gewaarwordingen springen alle kanten op.

Wanneer iemand in het gezinssysteem extra zorg nodig heeft, heeft dit een effect op het hele gezin. Elk gezin en elk individu binnen dat gezin is anders en bijgevolg zijn ook de effecten van die extra zorg verschillend.

Wat jij als ouder allemaal ervaart, wel dat ervaart je kind ook. Het is als volwassene al zo overweldigend.  Als jong kind moet je nog zoveel meer leren, is het leven vaak nog zwart-wit en moeten nuances nog ontstaan, je hebt nog niet zoveel levenservaring of beschikt niet over een woordenschat om uit te leggen wat er allemaal door je heen gaat. Kortom: alles wat jij als volwassene ervaart, ervaart de brus ook. Angst, kwaadheid, acceptatie, machteloosheid, hoop, frustratie, blijdschap, schaamte, schuld, trots, …

Bovendien proberen brussen vaak dan ook nog eens zo perfect mogelijk te zijn thuis, op school en in de sportclub zodat ze zeker geen extra last veroorzaken. Zo zullen ze ook niet gauw vertellen hoe het echt met hen gaat uit angst dat mama en papa bezorgd gaan worden om hen.

Ze zullen proberen last weg te nemen bij de ouders door in het huishouden te ondersteunen, door zorg op zich te nemen voor broer of zus, door op school alles zo goed mogelijk te doen, ze voelen van jongs af aan feilloos aan wat er nodig is en willen er zijn voor hun ouders en het gezin. Wat knap van dat kind he? Of toch niet? Merk je hoe brussen vaak een volwassen/ouderrol op zich nemen en te veel gaan zorgen, sneller volwassen worden, geen hulp komen vragen, heel stil aanwezig kunnen zijn of zelfs bijna onzichtbaar?

Kan je je inbeelden hoe het is als brus: je merkt hoe je nagestaard wordt op straat, je vangt gesprekken op waarin er naar jouw gezin verwezen wordt als “die met die rare”, je broer of zus maakt rare geluidjes of weet het stemvolume niet aan te passen of voelt niet aan wat de sociale omgangsvormen zijn en knuffelt iedereen in het wilde weg.

Wat als enkel jij mag meespelen met de buurtkinderen maar je broer of zus niet? Wat als je vrienden niet graag bij je thuis komen spelen omdat broer of zus telkens wilt meedoen maar het spel niet begrijpt, …

Een behoorlijke innerlijke tweestrijd kan ontstaan want ja, je wilt zelf ook wel met de buurtkinderen voetballen op het plein maar wat doe je? Negeer je de trieste, niet begrijpende blik van je broer? Lach je mee met de moppen over je zus?

En wat met de opmerkingen dat je geen ruzie mag maken en flink moet zijn desondanks je broer voor de zoveelste keer je hele bouwwerk omver smijt of met dikke stiften over de tekening kribbelt waar je zo lang aan werkte? Hij doet het immers niet expres en begrijpt het misschien ook helemaal niet.

Wat als je je eigenlijk kwaad voelt omdat de vakanties telkens dichterbij moeten en haalbaar moeten zijn met de rolstoel? Of als vrije dagen vaak doorgebracht worden in het ziekenhuis omdat broer of zus zorg nodig heeft en best ook niet te veel van school mist?

Wat als je omdat er zoveel tijd naar je broer of zus gaat dat er weinig tot geen quality-time met mama of papa overschiet?

Niet alleen op jonge leeftijd maar ook op volwassenleeftijd is er impact van het “brus-schap”.

Je kiest gemakkelijker voor een zorgende job, bent in je job geen tafelspringer en ziet daardoor je collega met jouw goede ideeën aan de haal gaan, loopt misschien sneller het risico op een burn out omdat je jezelf voorbij loopt omdat je je grenzen nooit kon stellen, … Je voelt je niet gehoord, niet gezien, niet begrepen, gefrustreerd terwijl je zo veel oog hebt voor je collega’s en het welzijn in het team.

Wist je trouwens dat de kans groot is dat de langste relatie die je in je leven hebt, die met je broers en zussen is? Echter, waar vaak broer/zus-relaties evolueren naar vriendenrelaties, blijft die relatie van brussen met hun broer/zus gemakkelijker steken in een zorgrelatie waarin toch gemakkelijker een grote broer/grote zus hiërarchie aanwezig kan zijn. Zoals ik reeds zei: de impact kan groot zijn.

Om brussen in contact te laten komen met lotgenoten, startte ik op Facebook een besloten groep op genaamd Brussen. Mijn wens is om lotgenotencontact te verhogen, brussen in het licht te zetten en in een veilige omgeving te kunnen laten ventileren, elkaar te ondersteunen, kleine gelukjes te delen, …

Ben jij een brus en heb je nood aan contacten met lotgenoten? Voel je dan van harte welkom hier: https://www.facebook.com/groups/811828222553046